Kącik logopedyczny, czyli a..b..c.. poprawnej wymowy powstał dla rodziców i nauczycieli oraz wszystkich zainteresowanych tematem. Ma pełnić funkcje profilaktyczno- doradcze, a także wspomagać terapię logopedyczną poprzez zamieszczane propozycje ćwiczeń.

Drodzy rodzice, to Wy jesteście tymi, którzy pierwsi zwracają się do dziecka i to Wy poprzez obserwację możecie pierwsi postawić diagnozę. Często w swojej pracy spotykam się z bagatelizowaniem problemu jakim jest nieprawidłowa wymowa, dotyczy to zwłaszcza małych dzieci . Owszem istnieją wady, które logopedia  nazywa rozwojowymi lub fizjologicznymi i tymi nie należy się martwić, ale o tym z jakim rodzajem mamy doczynienia często rodzice nie wiedzą. Tu wkraczam – Ja, aby wyjaśniać  i temu służyć będzie także Kącik…

 Na początek postawmy sobie pytanie: Czym jest mowa?

MOWA  pełni ważna funkcję w procesie myślenia i komunikowania się.

Znajomość prawidłowego rozwoju mowy jest konieczna, aby można było we właściwy sposób kierować tym rozwojem, a także dostrzec pojawiające się zaburzenia.  Jeśli rodzice przegapią te sygnały, to w następnej kolejności odpowiedzialność ponoszą nauczyciele wychowania przedszkolnego, którzy mają obowiązek informować i kierować  do właściwych specjalistów.  W przypadku niedosłuchu, opóźnienia rozwoju mowy, wad zgryzu i wzroku, wczesna interwencja gwarantuje sukces podjętej terapii.

Niezwykle ważne jest zadawanie pytań , dziś  odpowiadam na pytanie zasadnicze: Co powinno Nas niepokoić?

1. Brak mowy.
2. Obniżona ostrość słuchu.
3. Jąkanie (utrzymujące się ponad trzy miesiące).
4. Wymowa międzyzębowa.
5. Nieprawidłowy zgryz.
6. Nieprawidłowa budowa języka (krótkie wędzidełko, bardzo mała ruchliwość języka).
7.  Częste choroby górnych dróg oddechowych (oddychanie przez usta, mówienie przez nos).
8.  Bełkotliwa i niezrozumiała mowa.
9.  Mowa bezdźwięczna.

W kolejnych artykułach rozwinę powyższe punkty, postaram się rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące rozpoznawania wad wymowy wśród dzieci.

Zainteresowanych zapraszam na konsultacje w szkole.

BRAK MOWY i OBNIŻONA SPRAWNOŚĆ SŁUCHU

Czy Twoje dziecko na pewno dobrze słyszy?

Niemowlęta uczą się mówić podczas pierwszego roku życia słuchajac wymawianych do nich słów. Jeśli dziecko ma problemy ze słyszeniem, czyli ma utratę słuchu to:

• nie moze wykształcić normalnej mowy,
• nie moze wykształcić sprawności językowe

Dlatego ważne jest wczesne stwierdzenie wady słuchu, najlepiej w ciągu pierwszych 2 lat życia dziecka, ponieważ wtedy nauka słyszenia i mówienia jest procesem naturalnym. Rodzice, zwracajcie uwagę na częste zapalenia ucha, gdyż są one jedną z przyczyn niedosłuchu.

Istnieja powody do niepokoju jeżeli dziecko w wieku od 0 do 1 r. ż.:

• nie podrywa się i nie skacze na dźwięk, np. dzwonek do drzwi lub telefonu;
• jest bardzo spokojne, nawet gdy w poblizu ktoś hałasuje;
• nie przestaje ssać, poruszać się, płakać, gdy słyszy nowy dźwięk;
• nie spoglada na osobę mówiacą do niego.

1 - 2 lat:

• nie reaguje na swoje imię;
• nie przestaje działać na hasło "nie wolno";
• nie rozumie prostych poleceń, nie wskazuje przedmiotów, których nazwy podaje;
• nie wypowiada dwuwyrazowych zdań.

 WYMOWA MIĘDZYZĘBOWA

Zwana także seplenieniem międzyzębowym, uznawana jest za zmianę patologiczną i podlega terapii niezależnie od wieku, im wcześniej zauważymy ten specyficzny sposób wymowy tym lepiej dla naszego dziecka, gdyż należy natychmiast podjać terapię logopedyczną, aby zapobiec utrwalaniu nieprawidłowego nawykuartykulacyjnego.

Na czym polega specyfika wymowy międzyzębowej? Samo pytanie narzuca już odpowiedź, otóż realizując głównie głoski dentalizowane (s z c dz; sz ż cz dż; ś ź ć dź), ale też przedniojęzykowo-zębowe (t d n l) dziecko wkłada język między zęby. Przyczyną często bywa zbyt długie ssanie smoczka lub picie z butelki, lecz także nieprawidłowy zgryz.

 UWAGA!

W ZWIĄZKU ZE ZMIANAMI W FORMIE NAUCZANIA WSKUTEK ZAGROŻENIA EPIDEMIOLOGICZNEGO NASTĘPUJE ZMIANA FORMUŁY KĄCIKA LOGOPEDYCZNEGO. W dalszym ciągu będę rozwijała zagadnienia powyżej, ale zachęcam rodziców uczniów uczęszczających na moje zajęcia w szkole, aby kontynuowali terapię logopedyczną w domu tak jak współpracowaliśmy dotychczas, ale oprócz tego zaglądali na stronę i kożystali z propnowanych tu ćwiczeń.

Drodzy rodzice pamiętajcie o zeszytach  zajęć logopedycznych, w które dotychczas służyły  utrwalaniu nabytych umiejętności i z których nadal należy korzystać, tak jak dotychczas.

Niezależnie od wady wymowy jaką ma dziecko, każde zajęcia rozpoczynamy od ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjny. Proponuję tzw rozgrzewkę, czyli codzienne ćwiczenia przed lustrem (dużym czy małym, jest to bez znaczenia, ważne aby można było zobaczyć ruchy ust i języka) 10 min:

ĆWICZENIA WARG:

• cmoki – ściągnięcie ust w dzióbek
• cmoki na boki
• karpik – przy zwartych zębach i ustach złożonych w dzióbek, otwieranie i zamykanie ust jak rybka
• szerokie uśmiechy – wykonywane przy zwartych ustach i zębach
• przemienne uśmiechy i cmoki
• nabieranie powietrza pod górną i dolną wargę
• parskanie jak konik
• kręcenie kółek dzióbkiem
• przytrzymywanie ołówka lub kredki górną wargą

ĆWICZENIA JĘZYKA:

• piłeczka – język wędruje w ustach, wypychając policzki
• łopatka – wysuwamy szeroki język, opierając go o kąciki ust (nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)
• koszyczek – szeroki język wysuwamy na zewnątrz, zawijając w górę jego boki (nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)
• liczenie zębów – przy szeroko otwartych ustach, wąskim językiem dotykamy kolejno każdego zęba
• wahadełko – przy otwartych ustach język wykonuje ruchy poziome, nie dotykając przy tym zębów(nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)
• koniki/kląskanie – język przykleja się i odkleja od podniebienia, uderzając z charakterystycznym dźwiękiem
• język wysuwamy daleko do nosa i na brodę(nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)
• język zaznacza cztery punkty na ustach: góra, dół, kąciki ust(nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)
• oblizywanie jak kot- obrysowywanie czubkiem języka konturu warg przy szeroko otwartych ustach(nie wykonują dzieci z wymową międzyzębową)

Przypominam, iż przy wadach wymowy typu międzyzębowego nie wykonujemy ćwiczeń wymagających wysuwania języka poza obręb ust, gdyż dodatkowo utrwala to istniejącą wadę.

mgr Elżbieta Kołomyjska

Logopeda szkolny